Ông Cao Sĩ Kiêm, Chủ tịch hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho rằng, chưa khi nào thị trường vốn của Việt Nam lại khó khăn và méo mó như hiện nay.
Theo ông Kiêm, 4 năm qua, Việt Nam bị tác động lớn bởi vòng luẩn quẩn của lạm phát, rồi giảm phát khiến cho nền kinh tế có những khó khăn. Tuy nhiên, năm 2012, Chính phủ đã làm đúng mục tiêu là kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô thông qua nghị quyết 11. "Đến nay, chúng ta đã có thể kiểm soát lạm phát theo hướng giảm tốc, có thể sẽ đạt được mục tiêu Quốc hội đặt ra của năm nay là 9%", ông Kiêm nhận định.
Lạm phát năm nay sẽ được kìm chế dưới 10%. Ảnh: Lệ Chi |
Tuy nhiên, việc thắt chặt tín dụng quá mạnh để giảm nhanh lạm phát đã gây ra những hệ lụy không mong muốn. Đó là việc sản xuất đình trệ, nguồn vốn cho nền kinh tế thiếu trầm trọng, tồn kho tăng lên, sức mua giảm xuống. Ông Kiêm ví von tình trạng nền kinh tế của Việt Nam trước đây như người bị cao huyết áp, giờ là giảm huyết áp. "Hiện giờ đã đến giai đoạn lạnh chân tay và nếu không được tiếp cháo hoặc cơm vào kịp có thể sẽ bị ngất lịm", ông Kiêm ví von.
Ông Kiêm cho rằng, chống lạm phát nhưng cũng phải cứu sản xuất. Trên cơ sở giảm lạm phát phải giảm được lãi suất, kỳ vọng đưa lãi tiền gửi về 10%, lãi vay khoảng 14-15%; tiến hành giãn thuế, giảm thuế, để giúp doanh nghiệp bớt khó khăn.
Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cũng cho rằng, kinh tế vĩ mô hiện có một số chuyển biến tích cực đó là lạm phát giảm, thâm hụt thương mại thấp, dự trữ ngoại hối tăng đáng kể... Song hai câu hỏi lớn hiện nay là mức độ rủi ro và tình trạng sản xuất kinh doanh đang ở mức nào?
Trước hết, theo ông Thành, có thể năm nay Việt Nam sẽ kìm chế lạm phát dưới 10%. Hiện nay, nền kinh tế chưa đến mức suy thoái (con số tăng trường trên 4%) nhưng lại xảy ra đình đốn và trì trệ trên nhiều lĩnh vực. Biểu hiện là tình trạng phá sản, giải thể hoàng loạt doanh nghiệp, sức mua giảm, tồn kho tăng, tỷ lệ thất nghiệp cao, nhập khẩu xăng dầu giảm 20%.
Do đó, cần có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp như giảm, giãn thuế, giảm lãi suất. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn, cơ cấu lại nợ. Đáy của quá trình sản xuất kinh doanh năm nay có thể là đầu quý 2. Ông Thành dự báo, tăng trưởng 2012 có thể khoảng 5,6%.
Tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu Lý Xuân Hải cũng chỉ ra rằng, nỗi đau hiện nay của nền kinh tế do các doanh nghiệp sử dụng vốn đầu tư không hiệu quả. Ông Hải cho biết, theo kết quả khảo sát của ACB, 30-35% doanh nghiệp được vay vốn khi tiếp cận ngân hàng, 35% gặp khó khăn khi vay và chỉ có 30% còn lại không tiếp cận được vốn vay mà phải tìm nguồn vốn từ bên ngoài.
Cũng theo kết quả khảo sát, những lý do khiến doanh nghiệp nhỏ và vừa không tiếp cận được vốn vay, phần lớn là thủ tục rờm rà (70%), còn lãi suất cao chỉ chiếm 36%. Như vậy lãi suất không phải là yếu tố quan trọng khiến doanh nghiệp không tiếp cận được vốn.
Bên cạnh đó, nguyên nhân khác là doanh nghiệp thiếu minh bạch về thông tin tài chính; không có định hướng và năng lực xây dựng chương trình kinh doanh dài hạn; khả năng quản lý còn theo kiểu tùy tiện và gia đình; thiếu kỹ luật trong cam kết tài chính và tùy tiện trong quản lý dòng tiền.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy, quản lý Nhà nước còn có tình trạng phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp nhỏ và vừa (chủ yếu là tư nhân) so với quốc doanh trong việc tiếp cận các nguồn tài nguyên đất đai, và vốn đầu tư ưu đãi. Quy định của luật pháp thiếu sự bảo vệ đối với người cho vay...
Lệ Chi