- Ông nghĩ gì về thế độc quyền của ngành?
- Tất cả các nước đang phát triển, anh nào cũng phải trải qua độc quyền. Sau độc quyền công ty, đến giai đoạn “nới lỏng”, các nước tư bản thì bước vào tư nhân hóa. Ở Việt Nam, từ năm 1995, khi Tổng công ty Bưu chính Viễn thông được thành lập theo hướng tập đoàn kinh tế mạnh (TCT 91), đồng thời Nhà nước cho lập các Công ty Viễn thông Quân đội, Công ty Cổ phần Bưu chính Viễn thông Sài Gòn, Công ty Viễn thông Hàng hải, Công ty Viễn thông Điện lực, có tất cả 5 công ty nhà nước khai thác dịch vụ bưu chính viễn thông, nghĩa là độc quyền công ty không còn mà chỉ còn độc quyền nhà nước.
- Có phải giá cao cũng do độc quyền?
- Độc quyền thường có tâm lý muốn thế, nhưng giá thì do nhà nước thẩm định. Thậm chí, nhà nước còn quy định giá cứng chứ không cho khung giá. Song, những năm qua, giá cước viễn thông đã liên tục giảm, riêng gọi đi quốc tế giảm trung bình mỗi năm tới 10-15%.
Còn giá thuê bao, ta đã giảm xuống thấp nhất thế giới, cước nội hạt nếu gọi nhiều cũng rất thấp. Giá cước nội địa trên thế giới có nhiều mức khác nhau, thậm chí gọi nội địa ở Hong Kong không phải trả tiền, nhưng phải nghe một đoạn quảng cáo, vì chính doanh nghiệp quảng cáo sẽ phải trả tiền cho nhà cung cấp dịch vụ điện thoại.
- Người ta bảo vào mạng Internet Việt Nam như vào một "nút cổ chai"?
- Ta hoàn toàn có khả năng tạo ra một siêu xa lộ thông tin, nhưng phải thấy bài toán cung - cầu. Đến nay, mới có hơn 200.000 thuê bao Internet (khoảng 600.000 người sử dụng), nhưng phần lớn sử dụng dịch vụ giải trí như thư điện tử, chat... trong khi thương mại điện tử không phát triển, số người dùng Internet vào sản xuất kinh doanh quá ít, cơ quan nhà nước thì trang bị toàn máy tốc độ cao nhưng chưa sử dụng cho các dịch vụ hành chính trên mạng. Cho nên phải từng bước...
- Ông ủng hộ chống độc quyền?
- Tôi ủng hộ xu hướng này, nhưng cần có lộ trình. Bao giờ thì có 15-20 công ty - phải tính toán hết sức thận trọng. Nếu không có chính sách quản lý nhà nước thật mạnh, rất dễ xảy ra manh mún về mạng lưới, không đồng bộ về công nghệ, không tranh thủ được lợi thế của nước đi sau.
- Nhưng thị trường viễn thông của Việt Nam sẽ phải mở cửa theo lộ trình của Hiệp định thương mại Việt - Mỹ?
- Đây là thử thách rất lớn đối với các doanh nghiệp trong ngành, vì Mỹ là nước đi đầu về công nghệ. Lộ trình cam kết quá gấp, trong khi một số công ty của ta mới thành lập, năng lực còn yếu. Tổng công ty thì khỏe nhưng đông quá (khoảng 4 vạn cán bộ, công nhân viễn thông), hiệu suất lao động chưa bằng 1/5 của Mỹ…
Thanh Niên