Pa Vinh (huyện Mường La), nơi sẽ xây đập chắn cho Nhà máy Thuỷ điện Sơn La. |
Khi xây dựng công trình, một hồ chứa nước lớn hình thành với tổng diện tích 44.702 ha, dài trên 250 km dọc theo dòng sông Đà từ Pa Vinh lên thượng nguồn sẽ làm ngập hoàn toàn 9 huyện của hai tỉnh Sơn La và Lai Châu cùng thị xã Lai Châu và thị trấn huyện lỵ Quỳnh Nhai. Hai tỉnh sẽ phải bố trí di dời, tái định cư cho hơn 24.670 hộ dân sinh sống trong vùng ngập. Chính vì thế, ngay từ bây giờ, UBND hai tỉnh Sơn La và Lai Châu đã phải lên phương án thí điểm di dời và tái định cư các hộ dân nhằm rút kinh nghiệm tổ chức tái định cư đại trà cho các địa phương sau này.
Được nghiên cứu cùng với quy hoạch sông Hồng những năm 1960, tới năm 1987, Viện Năng lượng thuộc Bộ Năng lượng lúc đó đã được giao nhiệm vụ lập dự án đầu tư thủy điện Sơn La với sự tham gia của các chuyên gia cố vấn của Viện Thiết kế Thủy công Matxcơva. Tới năm 1989, Công ty Khảo sát Thiết kế Điện 1 (thuộc Bộ Năng lượng) đã lập nghiên cứu tiền khả thi và trình Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng tháng 7-1992. Gần đây nhất, được phép của Chính phủ, Bộ Kế hoạch Đầu tư cũng đã mời liên doanh Haza - Sweco (Mỹ và Thụy Điển) thẩm định độc lập dự án và họ cũng đã có kết luận cuối cùng báo cáo Hội đồng Thẩm định Nhà nước Dự án Thủy điện Sơn La.
Công trình thủy điện Sơn La là bậc thang thượng lưu thủy điện Hòa Bình, được nghiên cứu trên sông Đà tại tuyến Pa Vinh thuộc huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Tại vùng bản Pa Vinh, xã Ít Oong, huyện Mường La có thể xây dựng đập bê tông cao 177 m, ngăn dòng sông Đà, tạo nên một hồ chứa lớn có dung tích 25 tỷ m3, đáp ứng được nhiệm vụ chống lũ và cấp nước cho hạ du, bao gồm đồng bằng sông Hồng, sông Thái Bình trong đó có thủ đô Hà Nội.
Cũng theo dự báo của Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN), lượng điện yêu cầu của năm 2010-2015 có thể từ 10.680 MW và 64,55 tỷ kWh tới 15.803 MW và 96,90 tỷ kWh, trong đó riêng Thủy Điện chiếm 50%. Do đó tới năm 2015, nếu không có thủy điện Sơn La, hàng năm chúng ta sẽ phải nhập thêm 8 triệu tấn than và 4 tỷ m3 khí để hợp cùng các nguồn năng lượng có sẵn trong nước sản xuất điện cung ứng cho nhu cầu cả nước.
Với dự án này, khả năng chống lũ cho hạ du được bố trí cho phương án chống lũ sông Đà là 10 tỷ m3, không phải phân lũ qua sông Đáy, giữ được mực nước sông Hồng ở Hà Nội dưới 13,6 m khi có lũ tần suất 1.000 năm. Về mùa khô kiệt, có thể cung cấp 13 tỷ m3 nước cho vùng hạ du và bổ sung nguồn nước cho thủy điện Hòa Bình hoạt động.
Tổng mức đầu tư cho thủy điện Sơn La vào khoảng 55.756 tỷ đồng, dự kiến bao gồm từ 7 nguồn: vốn vay thiết bị trả chậm để mua thiết bị, vốn vay nước ngoài để phục vụ công tác dịch vụ và môi trường, vốn vay tín dụng trong nước, phát hành trái phiếu công trình, sử dụng tiền bán điện 3 năm đầu, vốn khấu hao ngành điện, phụ thu tiền điện khoảng 15 đồng/kWh.
Theo dự kiến của Tổng công ty Điện Lực Việt Nam, ngay từ bây giờ sẽ phải tiến hành giải tỏa, đền bù và xây dựng các khu phụ trợ với các nhà máy cơ khí gia công kết cấu thép, xay nghiền đá, nhà máy xi măng, nhà máy đúc bê tông, các kho bãi tập kết vật tư, máy móc thi công... và duyệt xong khảo sát thiết kế, hồ sơ mời thầu, chuẩn bị công trường, huy động vốn... Năm 2004 sẽ khởi công công trình để năm 2012 khởi động tổ máy 1 và tới năm 2015 hoàn thành công trình.
(Theo Sài Gòn Giải Phóng, 17/4)