Ngân hàng cũng hưởng lợi từ chương trình kích cầu 17.000 tỷ đồng của Chính phủ. Ảnh: Hoàng Hà |
Chỉ một ngày sau khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 02 hướng dẫn hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp theo chương trình kích cầu 17.000 tỷ đồng của Chính phủ, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã hoàn tất các khâu chuẩn bị và sẵn sàng triển khai.
Ngay trong sáng nay, Tổng giám đốc BIDV đã ký văn bản hướng dẫn gửi các chi nhánh, trong đó quy định chi tiết các tiêu chí, cách thức, quá trình xét duyệt, ký hợp đồng tín dụng, giải ngân hay quyết toán. Trong 5 ngày tới, đợt tập huấn trên toàn hệ thống sẽ diễn ra. BIDV sẽ tổ chức hội nghị khách hàng nhằm hướng dẫn doanh nghiệp đăng ký hỗ trợ lãi suất. Ngân hàng còn xây dựng một chương trình phần mềm riêng để quản lý việc hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp. Hợp đồng tín dụng với các đối tượng khách hàng này sẽ áp dụng mẫu riêng.
Chủ tịch BIDV Trần Bắc Hà cho biết trong ngày mai, các chi nhánh sẽ hoàn tất đăng ký nhu cầu của khách hàng thuộc đối tượng được bù lãi suất để hội sở chính có thể báo cáo với Ngân hàng Nhà nước trước 10/2. Chỉ nội tháng 2, BIDV sẽ hoàn tất ký hợp đồng tín dụng với tất cả khách hàng thuộc diện bù lãi suất có nhu cầu vay vốn. Những trường hợp đã ký hợp đồng vay vốn từ 1/2, ngân hàng sẽ rà soát lại, điều chỉnh phụ lục hợp đồng nếu khách hàng đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất. Theo ước tính ban đầu, lượng vốn cho vay với các đối tượng thuộc diện hỗ trợ trong năm 2009 vào khoảng 65.000-68.000 tỷ đồng. Trong đó, phần bù lãi suất thông qua ngân hàng là 2.500-2.800 tỷ đồng, chiếm 15% tổng gói kích cầu của Chính phủ.
Ngân hàng cổ phần Á châu (ACB) thiết kế hẳn chương trình cho vay kích cầu để hưởng ứng quyết sách của Chính phủ. Khoảng 35.000 tỷ đồng sẽ được dành ra để các cá nhân, tổ chức vay vốn lưu động sản xuất kinh doanh trong năm 2009, trong đó sẽ hướng tới các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu. Lãi suất với các khoản tài trợ xuất khẩu bằng VND, sau khi giảm 4% chỉ còn 2%. Trong khi lãi suất với các hợp đồng vay vốn sản xuất kinh doanh trong nước dao động thấp nhất là 5-5,5% một năm.
Đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu lương thực, thu mua lúa gạo, ACB cam kết dành 200 triệu USD cho vay theo hình thức tín chấp. Tuy nhiên, khách hàng phải chấp nhận để ngân hàng tham gia kiểm soát sự luân chuyển của nguồn vốn. Theo ông Lý Xuân Hải, Tổng giám đốc ACB, với những khoản vay theo hình thức tín chấp, nhà băng sẽ theo dõi thông qua các công cụ. Ví dụ khi công ty mở L/C thanh toán tại ACB, ngân hàng sẽ nắm bắt được doanh nghiệp thực hiện mua bán với ai, hàng đã về đến kho chưa hoặc kiểm soát thông qua việc theo dõi bộ chứng từ.
Nhiều ngân hàng thương mại trong nước cũng như nước ngoài cũng đang ráo riết tìm hiểu nhu cầu khách hàng, chuẩn bị kế hoạch cho vay để đăng ký với Ngân hàng Nhà nước. Theo Tổng giám đốc LienVietBank Nguyễn Đức Hưởng, không chỉ doanh nghiệp mà ngân hàng cũng hưởng lợi từ chương trình bù lãi suất của Chính phủ. Nhờ chương trình này, ngân hàng sẽ có thêm khách hàng mới mới, nhu cầu vay vốn cũng sẽ tăng lên. Và đặc biệt, một phần lãi thay vì phải mất nhiều công thu từ doanh nghiệp, nay ngân hàng sẽ được nhận từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, theo ông Hưởng, nếu không kiểm soát chặt sẽ phát sinh tình trạng lợi dụng ưu đãi để cho vay không đúng đối tượng và đồng vốn bị sử dụng sai mục đích, không phát huy hiệu quả thực tế. Vì vậy, các hợp đồng vay vốn thông thường đã quy định chặt chẽ thì các hợp đồng hỗ trợ càng phải chặt chẽ hơn.
"Khoản hỗ trợ lãi suất 4% có thể gọi như lộc trời cho. Nếu thực hiện không khéo dễ phát sinh tiêu cực. Nhân viên dưới chi nhánh làm sai, ông chủ tịch hay tổng giám đốc ngân hàng phải đứng ra chịu trách nhiệm. Để chương trình hỗ trợ của Chính phủ phát huy hiệu quả, không chỉ ngân hàng, mà ngay cả người vay vốn cũng phải thể hiện trách nhiệm của mình", ông Trần Bắc Hà chia sẻ.
Một đề cương giám sát đã được BIDV đưa ra nhằm hạn chế các tiêu cực phát sinh từ chính cán bộ ngân hàng, đồng thời kiểm tra việc sử dụng vốn của khách hàng xem có đúng mục đích, hiệu quả đến đâu. Ngoài quy định chung đã có về kỷ luật đối với các trường hợp sai phạm, BIDV sẽ đưa ra chế tài riêng để răn đe những trường hợp lợi dụng ưu đãi của nhà nước. Khi có yêu cầu hỗ trợ lãi suất, ngân hàng sẽ xác định rõ khoản vay, đối tượng vay vốn xem có đúng quy định của Chính phủ không. Ngoài ra, khách hàng vẫn phải đáp ứng các quy định, điều kiện vay vốn thông thường.
Điều các ngân hàng lo ngại nhất là khách hàng từng vay vốn với lãi suất cao trước đây sẽ trả nợ trước hạn để vay mới và xin hỗ trợ. "Thực chất các hợp đồng tín dụng này không phát sinh những giá trị mới, không có dự án mới, không có thêm sản phẩm và cũng không tạo thêm công ăn việc làm. Phải kiểm soát thật chặt để loại trừ những trường hợp như vậy", ông Hưởng nói thêm.
Một số nhà băng lo ngại với việc Ngân hàng Nhà nước hàng tháng chỉ giải ngân 80% tổng số tiền hỗ trợ lãi suất. Theo họ, nếu không quyết toán nhanh chóng, đúng hạn, ngân hàng sẽ lâm vào cảnh lỗ ngược vì một phần tiền lãi bị treo suốt 8 tháng. Chủ tịch BIDV Trần Bắc Hà hy vọng Bộ Tài chính sớm có hướng dẫn về quy trình thanh toán nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng tham gia chương trình.
Tổng giám đốc LienVietBank Nguyễn Đức Hưởng đề xuất sau 3 tháng triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất của Chính phủ, nên có đợt sơ kết xem 17.000 tỷ đồng đã được sử dụng đến đâu, hiệu quả ra sao, trên cơ sở đó đưa ra những biện pháp mới thích hợp hơn. Khi kết thúc chương trình, cũng nên có đợt tổng kiểm tra và kỷ luật mạnh tay với những trường hợp sai phạm.
Song Linh - Tần Vy