Nông dân khổ vì nuôi bò chất lượng kém. |
Hơn một giờ sau khi đánh vật với “bệnh nhân” bằng những phương pháp sơ cứu đã được cán bộ khuyến nông hướng dẫn, anh Kiệt đành bất lực nhìn con bò lăn đùng ra chết.
Đầu tháng 1 năm nay , anh được Trung tâm Khuyến nông tỉnh hỗ trợ mua bò sữa HF trả chậm trong vòng 30 tháng. Anh khấp khởi mừng thầm khi có tới 9/10 con bò sữa HF mà anh... rút thăm được đều thuộc loại “chiến nhất”. Thế nhưng, anh đã phải mất ăn mất ngủ vì thời hạn trả nợ ngày càng gần, tiền chăm sóc nuôi dưỡng đàn bò khá lớn trong khi chuyện sinh sản của chúng cứ như... đánh bạc với may rủi.
Ông Bùi Bá Bổng - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - cho rằng, ước tính sơ bộ cũng đã có khoảng 30% bò HF nhập “có vấn đề”. Theo thỏa thuận với nông dân, tất cả bò HF do các công ty cung cấp là loại bò tơ hoặc đã được gieo tinh và mang thai. Tuy nhiên, sau một thời gian nuôi dưỡng, nông dân mới phát hiện số bò chưa mang thai hoặc không có khả năng sinh sản chiếm tỷ lệ khá lớn.
Hơn 1 năm qua, VN đã nhập ồ ạt khoảng 10.000 con bò HF, trong đó phần lớn xuất xứ từ Queensland (Australia). Tuy nhiên, loại bò này chỉ chiếm 8% so với tổng đàn bò sữa của Australia nên không có nhiều bò chất lượng tốt để lựa chọn, hơn nữa hầu hết bò đạt tiêu chuẩn đã được xuất khẩu sang nhiều nước như Thái Lan, Ấn Độ... trước đó. Theo các cơ quan thẩm quyền Australia, bò chủ yếu được phân làm hai loại: đã đăng ký giống và không đăng ký giống. Bò đã đăng ký giống khó mua được với khối lượng lớn và giá của nó cao hơn so với loại kia 30-50%. Với bò không đăng ký giống, khi các chủ trại muốn bán phải đăng ký tại Hiệp hội Bò sữa HF. Sau đó hiệp hội này tiến hành kiểm tra, khảo sát chất lượng từng con. Nhưng nhiều con bò HF được nhập về bán cho nông dân thời gian qua đều mua dạng trôi nổi, chứ không mua qua hiệp hội.
Các chuyên gia Australia cũng khuyến cáo nên nhập bò tơ thay vì bò đã mang thai. Lý do là giá mua kinh tế hơn, số chu kỳ sữa sẽ tăng thêm, tỷ lệ đậu thai cao hơn và đặc biệt giảm được trục trặc trong quá trình vận chuyển. Trên thực tế, khoảng hơn 50% là bò cái nhập về đã mang thai.
Ngay từ lần nhập đầu tiên, các địa phương đã được cảnh báo để tránh rủi ro cho nông dân, cần phải nuôi ít nhất 2-3 năm để đánh giá về khả năng thích nghi, năng suất, dịch bệnh... rồi mới bán rộng rãi. Thế nhưng, bò nhập về chỉ được nuôi cách ly 2-3 tháng đã bán cho dân.
Cách đây hơn một năm, ngay khi nông dân bị “sốc bò HF”, ông Lê Bá Lịch - cục phó Cục Khuyến nông khuyến lâm (Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn) - khẳng định: “Vẫn và sẽ tiếp tục nhập bò ngoại, nhất là bò sữa Australia. Bộ yêu cầu các địa phương chưa có tập quán và kinh nghiệm chăn nuôi bò sữa, lần đầu chỉ nhập số lượng ít, khoảng 100-200 con. Sau khi nuôi thử, thấy phù hợp và có kết quả tốt mới nhập tiếp”.
Thứ trưởng Bùi Bá Bổng nhấn mạnh: “Việc nhập bò chỉ là giải pháp tình thế. Lai tạo, tuyển chọn đàn bò trong nước mới là hướng đi cơ bản và vững chắc để tạo đàn bò sữa VN. Trong trường hợp nhập thì đơn vị nhập phải có qui trình lựa chọn thích hợp, chọn được con giống tốt để cung cấp cho dân chứ không được mua xô”.
Theo bộ này, chỉ có hai khu vực là Đức Trọng (Lâm Đồng) và Mộc Châu (Sơn La) được khuyến khích nuôi bò sữa HF thuần cao sản. Bởi hai vùng này có khí hậu mát mẻ, đồng cỏ đất đai rộng lớn nên rất thuận lợi cho việc chăn nuôi các giống bò sữa cao sản xứ lạnh như bò HF và các loại bò lai có máu ngoại cao. Thế nhưng, nhiều tỉnh thành, từ khu vực miền Đông Nam bộ nắng nóng đến miền Trung quanh năm khô hạn, rồi miền Tây ngập lũ... cũng đều ào ạt nhập bò HF. Theo một số chuyên gia, nguyên nhân do các địa phương nôn nóng phát triển nhanh số lượng đàn bò sữa để đảm bảo chỉ tiêu kế hoạch, cùng với tâm lý “không xài hết tiền... cũng phí” nên chuyển sang nhập bò HF.
(Theo Tuổi Trẻ)