Tổng thư ký OPEC Alvaro Silva Calderon. |
Leo Drollas, chuyên viên Trung tâm nghiên cứu Năng lượng toàn cầu (London) nhấn mạnh, nếu ngành công nghiệp dầu lửa Iraq tư nhân hóa và bỏ qua quyền lợi của cả khối, chắc chắn OPEC khó có thể tồn tại. Theo Leo, ngay khi cuộc chiến kết thúc, có lẽ Iraq sẽ yêu cầu được phép xuất khẩu với số lượng lớn, cũng giống như người hàng xóm Iran từng làm hồi năm 1990, trước khi nước này bị khai trừ khỏi khối. "Đó là cách duy nhất và nhanh chóng nhất để Iraq có thể kiếm được chút tiền phục vụ cho công cuộc tái thiết đất nước", Leo nói.
Chuyện gì sẽ xảy ra, nếu Iraq sẽ làm đúng những gì người ta dự đoán? Leo cho rằng, nếu OPEC không khôn khéo, vẫn tiếp tục xiết chặt hơn nữa hạn ngạch xuất khẩu đối các thành viên, sẽ đẩy Iraq đến chỗ phải lựa chọn đi hay ở. Và hậu quả không thể tránh khỏi là toàn khối tan vỡ.
Các nhà phân tích dự đoán, nếu chiếm được Iraq, phía Mỹ - Anh có thể nội trong một năm nâng công suất khai thác tại Iraq lên 2,5 triệu thùng/ngày. Sau ba năm tiếp theo tăng lên trên 5 triệu thùng và sau 7-9 năm có thể nâng công suất lên tới 8 triệu thùng/ngày. |
Cùng quan điểm với Leo, Neil Partrik, một nhà nghiên cứu của tuần báo The Economist đoan chắc, chuyện thành viên sáng lập Iraq vẫn nép bóng OPEC chỉ tồn tại trong khoảng thời gian rất ngắn sau chiến tranh. Khi công cuộc tái thiết bắt đầu, Iraq sẽ đẩy mạnh sản lượng bằng mọi giá và có thiên hướng quyết tâm cạnh tranh với nước xuất khẩu dầu lửa lớn nhất Ảrập Xêút.
Theo Neil, đó cũng là điều Washington mong muốn bấy lâu. Bởi từ trước tới nay, phe diều hâu trong Chính phủ Mỹ luôn cảm thấy không hài lòng trước việc các thành viên OPEC tự ý quyết định nguồn cung, làm lũng đoạn thị trường. Ngay khi chiếm được Iraq, phía Mỹ - Anh sẽ tìm cách làm cho thị trường dầu thế giới bị bão hòa và đẩy giá xuống dưới 18 USD/thùng.
Các chuyên gia kinh tế khác lại phản đối quan điểm cho rằng, Iraq sẽ ra đi. Bởi theo họ, có khả năng OPEC sẽ nới lỏng hạn ngạch, tạo điều kiện cho các thành viên tăng thêm thị phần. Một quan chức OPEC cũng thừa nhận, ban lãnh đạo khối đã từng tính tới chuyện giao thêm hạn ngạch. "Các vị bộ trưởng đều thừa hiểu rằng, OPEC cần cải tiến cách làm việc hiện nay, nhất là việc quản lý nguồn cung bằng hạn ngạch. Tại cuộc họp khẩn cấp vào tháng 6 tới, chúng tôi cũng sẽ nhắc lại chuyện này, để làm sao hệ thống điều phối mới sẽ phản ánh trung thực tình hình thị trường", vị quan chức này nói.
Hiện OPEC chiếm tới 35% thị phần dầu lửa thế giới, tuy nhiên khối đang để mất thị phần so với các nước không phải là thành viên, đặc biệt là Nga. Cũng theo quan chức trên, có lẽ OPEC sẽ cân nhắc tới chuyện hạ thấp khung giá "an toàn" xuống còn 18-20 USD. (Khung giá hiện nay là 22-28 USD/thùng, được đưa ra vào tháng 3/2000). Theo đó, sẽ giảm sản lượng khai thác xuống dưới 500 triệu thùng/ngày nếu giá dầu thô tụt xuống dưới ngưỡng 22 USD/thùng trong vòng 10 ngày liên tiếp. Tương tự, nếu mức giá cao quá 28 USD/thùng trong vòng 28 ngày, khối sẽ đẩy mạnh sản lượng.
Và như vậy, nếu muốn tồn tại, OPEC không còn cách nào khác phải chấp thuận tinh thần cải cách này. Đồng thời, sẽ cố thuyết phục Iraq không tách khỏi khối. "Nếu Iraq kiên quyết ra đi, chúng tôi không còn cách nào khác là phải giải thể", vị quan chức này nói.
Song Linh