Lãnh đạo một đơn vị thi công đã thú nhận rằng: "Mỗi công trình chúng tôi thường chỉ còn khoảng 34-45% tổng kinh phí được duyệt để vừa chi cho công tác quản lý - tổ chức thi công, vừa trả lương công nhân, nộp thuế... Không xén vào khối lượng vật tư hoặc hạ thấp tiêu chuẩn vật tư thì làm sao chúng tôi sống nổi". Rồi ông phân trần: "Chúng tôi từng làm ăn rất đàng hoàng, song quy luật phân phối lại trong xây dựng cơ bản thật kinh khủng, không cho họ "ăn" thì đừng hòng có công trình để làm. Điều đó khiến chúng tôi hư hỏng hoàn toàn".
Muốn xóa bỏ hiện tượng không lành mạnh, theo lãnh đạo đơn vị thi công này, phải bắt đầu từ các sếp đầu ngành. Họ phải có thực tài, thực tâm vì sự phát triển chung. Môi trường đầu tư xây dựng cơ bản muốn trong lành thì phải "sạch" từ trên xuống.
Mỗi năm Việt Nam chi khoảng 150.000 tỷ đồng để đầu tư nâng cấp, xây dựng hệ thống hạ tầng, trong đó vốn ngân sách chiếm 67%. Song ước tính có 20-30% tổng vốn đầu tư đã bị thất thoát. Hiếm có một công trình nào lại không có vấn đề như: vi phạm tiến độ, kéo dài thời gian thi công, gây xáo trộn sinh hoạt, sinh kế của dân cư trong vùng, gây tổn thất sinh mạng, tác hại đến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của một địa phương hoặc một vùng, lãng phí do lún, sụt, bong, tróc, nứt, sập hay vừa thi công, vừa sửa chữa phần mới làm xong. Nếu công trình nào cũng được thanh tra, kiểm tra kỹ thuật và giám định chất lượng thì chắc chắn mỗi công trình là một vụ Mường Tè.
Tổng Thanh tra Nhà nước Tạ Hữu Thanh cho biết, có nhiều dự án cầu đường thực hiện khoảng 1 tỷ đồng thì bị rút ruột gần 40%. Khi quyết toán có nơi báo cáo đã dùng hơn 1.000 tấn mìn để phá đá, nhưng kiểm tra thì phát hiện chỉ dùng khoảng... 200 tấn.
Một chuyên viên Ban đổi mới doanh nghiệp của TP HCM nhận xét, vì quy chế đầu tư xây dựng cơ bản đang còn một số kẽ hở nên các đơn vị liên kết để làm tiêu cực. Ví dụ: quy chế không xác định công trình nào được đấu thầu hạn chế, do vậy nhiều chủ đầu tư đã chọn đấu thầu hạn chế, mà đây lại là ổ của tiêu cực. Để đấu thầu hạn chế, trước hết phải chạy xin cấp có thẩm quyền phê duyệt đấu thầu hạn chế vì có thế thì chủ đầu tư mới có thể "chọn gà" nhà dự thầu. Thầu kiểu này thực chất là chỉ định thầu. Hệ quả là các công trình đấu thầu hạn chế có giá thấp hơn dự toán kinh phí đấu thầu rất ít. Thậm chí, không thể tượng tưởng nổi, trường hợp có đơn vị trúng thầu với giá thấp hơn chỉ khoảng... 3.000 đồng so với giá dự toán.
Tổng thư ký Hiệp hội các nhà thầu Việt Nam, Vũ Gia Quýnh lý giải, tình trạng thất thoát trên là do chủ đầu tư thông đồng với các nhà thầu nhằm rút tiền Nhà nước. Chủ đầu tư giống như người đi mua hàng, khi không phải dùng tiền của mình họ mạnh tay tiêu tiền mà không hề đắn đo. Trên thực tế, ai cũng thấy đấu thầu hạn chế và chỉ định thầu chỉ là đấu "cuội". Việc lạm dụng đấu thầu hạn chế và chỉ định thầu đã triệt tiêu tính cạnh tranh trong đấu thầu và là nguyên nhân của các hành động tiêu cực như thông thầu, đấu thầu giả.
Theo Văn phòng xét thầu Bộ Kế hoạch và đầu tư, từ đầu năm ngoái đến 1/2002, số lượng dự án được đấu thầu rộng rãi chỉ chiếm 13,6% trong tổng số trên 17.600 gói thầu, còn lại là được chỉ định thầu và tự thực hiện.
VÀI CÔNG TRÌNH TAI TIẾNG * Cầu Dần Xây được xây... dần dần
Khi Công ty cầu 12 phát đơn kiện, an ninh kinh tế vào cuộc và phát hiện: tài liệu tranh thầu của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 6 (Cienco 6) về kỹ thuật xây dựng cầu Dần Xây giống y chang tài liệu của công ty cầu 12 vì sao chép từ hồ sơ kỹ thuật thi công cầu Hiệp Phước - Nhà Bè (do công ty cầu 12 thi công trước đó). Thông tin đấu thầu bị rò rỉ từ đâu? Ai trong hội đồng xét thầu phải chịu trách nhiệm? Chưa thấy điều tra làm rõ, chỉ biết sau sự kiện này, Cienco 6 đang thắng thầu với giá 41 tỷ phải tự hạ giá thầu còn 32 tỷ để cốt thắng thầu. Được khởi công từ 2/9/1998, lẽ ra cầu phải hoàn thành vào 2/9/1999 nhưng sau 7 lần gia hạn và trễ hẹn đến 19 tháng, cầu Dần Xây mới được liền bờ vào 30/4/2001. Nhà thầu than lỗ 10 tỷ đồng. * Công trình liên cảng A5
* Hầm chui Văn Thánh 2 - sai từ A đến Z
|
(Theo Tuổi Trẻ Chủ Nhật)