"Khi áp dụng cách tính thuế mới, bên cạnh việc áp thuế căn cứ theo giá trị hợp đồng nhập khẩu, doanh nghiệp còn được tính thêm những chi phí phát sinh khác như chi phí hoa hồng, môi giới, đóng gói, vận chuyển, tiền bản quyền, bảo hiểm… vốn không được tính theo phương pháp trước đây", ông Tâm nói.
Hiện nay, ngành hải quan đang áp dụng cách tính thuế hàng hoá nhập khẩu theo 4 cách: giá tối thiểu, kiểm tra, hợp đồng và khai báo của doanh nghiệp. Đây là những phương pháp được ngành hải quan coi là biện pháp hữu hiệu để chống gian lận về giá đối với hàng hoá đưa vào trong nước.
Cách tính thuế này theo nhiều doanh nghiệp gây đang gây thiệt thòi cho họ. Chẳng hạn, lô hàng nhập khẩu điện thoại di động Samsung A800 đầu tiên của một doanh nghiệp được tính giá 181 USD, hải quan sẽ căn cứ vào mức giá này để làm giá tối thiểu cho những lô hàng sau đó với biên độ dao động không quá 20%. Đợt nhập tiếp sau, mặt hàng này chỉ có giá khoảng 141 USD/chiếc, nhưng hải quan vẫn lấy giá như lô hàng ban đầu để tính thuế. Phương pháp này đã nâng giá thành sản phẩn lên.
Theo Hiệp định chung về thuế quan và mậu dịch GATT (tiền thân của WTO), tất cả hàng hoá của 146 nước thành viên khi xuất nhập khẩu đến nhau có điểm chung là đều áp dụng cách tính thuế chung đó là dựa trên cơ sở trị giá giao dịch.
Theo ý kiến nhiều doanh nghiệp, việc áp dụng cách tính thuế nhập khẩu theo GATT sẽ giúp họ chủ động hơn trong đàm phán thương mại để tìm những nguồn hàng giá rẻ, tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh hơn. Doanh nghiệp cũng sẽ có nhiều thuận lợi hơn trong làm thủ tục như quyền yêu cầu giữ bí mật về thông tin thương mại, tự xác định được giá tính thuế hàng hoá nhập khẩu…
Theo ông Đặng Duy Sơn, Phó Chánh văn phòng Uỷ ban Quốc gia về hợp tác kinh tế quốc tế, việc xác định trị giá hàng hoá tính thuế theo giá trị giao dịch theo GATT là yêu cầu bắt buộc khi hội nhập kinh tế quốc tế. "Vì vậy, khi đưa vào áp dụng, cần phải bám sát những nguyên tắc của Hiệp định về tính minh bạch, không phân biết đối xử, có khoảng thời gian rõ ràng để xác định trị giá giao dịch", ông Sơn nhấn mạnh.
Ngọc Quang