Swap lãi suất giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro về lãi suất. |
Về nguyên tắc, cơ chế hoạt động của nghiệp vụ mới này khá đơn giản. Có thể xét ví dụ cụ thể: một doanh nghiệp vay vốn bằng ngoại tệ của một ngân hàng để đầu tư cho dự án mới của mình, thời hạn 5 năm, trả lãi từng năm với lãi suất được quy định là Sibor (lãi suất liên ngân hàng Singapore) +1,5%. Đây là mức lãi suất dao động phụ thuộc vào biến động thị trường, có thể cao hơn hoặc thấp hơn so với mức lãi suất vào thời điểm vay vốn (kiểu quy định mức lãi suất không cố định hiện nay áp dụng khá phổ biến đối với vay ngoại tệ và cả với VND ở những khoản vay trung, dài hạn). Do lãi suất biến động, việc tính toán chi phí cho đầu tư vào dự án đó sẽ rất khó khăn cho doanh nghiệp, ảnh hưởng lớn tới việc xác định hiệu quả đầu tư. Lãi suất vay vào thời điểm trả nợ xuống thấp giúp giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp và lợi nhuận của đầu tư sẽ cao hơn, nhưng ngược lại cũng có thể rất rủi ro nếu lãi suất tăng quá cao, có thể làm cho doanh nghiệp bị thua lỗ.
Để tránh những rủi ro như vậy và để xác định chính xác hiệu quả đầu tư ngay từ giai đoạn lập dự án, doanh nghiệp có thể áp dụng công cụ Swap lãi suất trong vay vốn ngân hàng. Cụ thể, doanh nghiệp sẽ ký một hợp đồng với ngân hàng xác định một mức lãi suất cụ thể cho dự án (chẳng hạn 5% cho suốt thời hạn vay). Nếu lãi suất thị trường xuống thấp hơn mức lãi suất trên, ngân hàng được lợi do cho vay được ở mức lãi suất cao hơn thông thường, doanh nghiệp chịu thiệt do phải trả ngân hàng ở mức lãi suất cao. Nhưng ngược lại, khi lãi suất thị trường tăng lên cao hơn mức trên doanh nghiệp sẽ được lợi do vay lãi suất thấp, còn ngân hàng chịu thiệt do cho vay rẻ.
Bản chất của nghiệp vụ Swap lãi suất là cố định chi phí lãi suất ngay từ khi đi vay vốn, loại bỏ những biến động thị trường. Như phân tích ở trên, cho dù doanh nghiệp có thể bị thiệt khi cố định lãi suất, nhưng sẽ loại bỏ rủi ro khi lãi suất đột biến tăng lên (mà điều này hoàn toàn có thể xảy ra như đối với vay USD hiện đang có lãi suất rất thấp, rất có thể sẽ bị đẩy lên cao trở lại khi nền kinh tế Mỹ phục hồi).
Swap lãi suất cũng giống như mua USD kỳ hạn (forward), có khả năng loại bỏ rủi ro, cố định chi phí. Hai hoạt động này chỉ khác nhau về đối tượng, một bên là hạn chế rủi ro về lãi suất, còn phía bên kia là hạn chế rủi ro về tỷ giá. Theo nhận định chung, trước đây các doanh nghiệp nước ta chỉ quan tâm tới rủi ro về tỷ giá nhưng do xu hướng tự do hóa lãi suất nội tệ và ngoại tệ hiện nay (từ năm 2002, lãi suất VND không còn ấn định theo khung của Ngân hàng Nhà nước nữa), rủi ro về lãi suất sẽ tăng cao nên việc đưa các công cụ hạn chế rủi ro để các ngân hàng áp dụng là rất cần thiết.
(Theo Đầu Tư)