Bộ trưởng Nguyễn Sinh Hùng. |
- Lộ trình gia nhập AFTA của nước ta sẽ gắn với sự bãi bỏ bảo hộ như thế nào?
- Chúng ta có 3 nhóm mặt hàng chính, những mặt hàng cần bảo hộ trong nước thì nâng thuế nhập khẩu lên một chút rồi hạ dần; những mặt hàng trung bình thì cứ theo lộ trình chung; còn một số mặt hàng khỏe mạnh thì ta sẵn sàng mở. Như gạo, sẽ cho nhập khẩu không hạn chế, trong khi đó Philippines đánh thuế 300% đối với gạo nhập khẩu. Rau quả, ta cũng cho vào không hạn chế. Còn đường thì phải bảo hộ lâu. Nói chung, đến 2006, khoảng 60% mặt hàng sẽ được hạ thuế suất nhập khẩu xuống còn 5%. Còn lại, ta tiếp tục giảm bảo hộ, hạ thuế suất dần. Riêng với các mặt hàng nhạy cảm, lộ trình kéo dài tới 2010-2015.
- Chính sách bảo hộ cho các mặt hàng được coi là "nhạy cảm" hiện nay có gì đặc biệt?
- Khó khăn nhất hiện nay là các mặt hàng cơ khí, đường. Phải bảo hộ không những bằng thuế suất, mà bằng cả tín dụng ưu đãi. Đối với đường, phải trồng giống mía tốt, quy hoạch lại vùng nguyên liệu, xây dựng đường sá, đổi mới thiết bị các nhà máy để nâng cao năng suất. Người ta đạt cỡ 80-100-120 tấn mía/ha, ta bây giờ mới đạt 50 tấn/ha. Người ta 7 mía/1 đường, ta 10-15 mía/1 đường, làm sao có lãi được.
Ngoài ra, xe máy, ôtô, rượu, bia, xăng dầu... còn phải bảo hộ đến 2006. Ngoài thuế suất, còn có chính sách phi thuế: hàng hóa vào Việt Nam phải được kiểm tra chặt, bảo đảm chất lượng, không gây hại, không được bán phá giá...
- Dán tem là biện pháp duy nhất để quản lý nhập khẩu, song đây chỉ là giải pháp mang tính tình thế?
- Đúng vậy. Biện pháp đó chỉ có thể chống được hàng lậu trong lúc ta đang còn bảo hộ. Nhưng nay mai, khi mình hạ thuế suất nhập khẩu rồi thì hàng nước ngoài vào tự do, dán tem không còn ý nghĩa gì, dần dần cũng phải bỏ.
- Theo ông, các doanh nghiệp hiện đã theo kịp lộ trình AFTA chưa?
- Còn chậm lắm. Doanh nghiệp thua lỗ còn nhiều (khoảng 1/3); 1/3 thì có lời nhưng ít, số còn lại chỉ mong được hòa vốn. Có đến 70-80% thiết bị công nghệ cũ, lạc hậu. Hiện nay ta vẫn chưa xin lùi (kéo dài thời gian giảm thuế suất nhập khẩu). Chỉ thấy Malaysia, Philippines làm việc đó. Chỉ cách đây mấy năm có xin lùi mặt hàng đường. Nhưng mà, Bộ trưởng phải đi xin lùi cũng ngượng lắm!
- Có cách nào để giúp doanh nghiệp đi nhanh hơn?
- Một dấu hiệu đáng mừng là, nhiều đơn vị đã và đang xây dựng các hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế. Nhà nước sẽ tăng chi phí đào tạo để nâng cao tay nghề; hỗ trợ kinh phí tìm thị trường xuất khẩu. Sẽ có chính sách ưu đãi trong nước như ưu đãi thuế với công nghệ thông tin, công nghệ phần mềm... Rồi chuyển đổi sở hữu, cải cách doanh nghiệp nhà nước...
- Nhưng ta chưa cho phép doanh nghiệp nhà nước phá sản, còn cổ phần hóa cũng rất chậm?
- Khó có thể cho các đơn vị này phá sản. Vì, nếu làm như vậy thì ngân hàng sẽ mất nợ, công nhân mất việc làm. Nhưng rồi việc này cũng dần phải thay đổi đi. Ngay cả cổ phần hóa cũng còn nặng về bao cấp, ưu đãi nhiều quá.
(Theo Người Lao Động)