Tại hội thảo 'Nhận định kinh tế 2012 và quản lý hiệu quả nguồn vốn vay' cuối tuần qua, PGS-Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia cho rằng, hơn một thập kỷ qua, tăng trưởng luôn là mục tiêu hàng đầu trong các chương trình chính sách của Việt Nam. Tăng trưởng tín dụng và cung tiền từ năm 2003 đến năm 2010 mang tính hỗ trợ, trung bình mỗi năm nới rộng hơn 30% (các nước khác trong khu vực chỉ khoảng 10%).
Theo ông Ngân, khi lạm phát tăng mạnh từ cuối năm 2010 tới Quý III/2011, tăng trưởng tín dụng không còn được ưu tiên nữa. Chính phủ đã có những động thái kiềm chế áp lực lạm phát từ đầu năm 2011, trong đó có thắt chặt chính sách tiền tệ. Nhờ vậy tốc độ tăng trưởng tín dụng đã giảm từ 27,7% năm 2010 xuống còn 10,9% trong năm 2011.
Nhiều doanh nghiệp xây dựng, bất động sản điêu đứng vì đói vốn. Ảnh: AFP |
Tiến sĩ Ngân cho rằng, động thái 'phanh gấp' trên đã tạo ra những tác dụng phụ không mong muốn. Nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm hoạt động do gặp khó khăn về thanh khoản khi lãi suất vọt lên quá cao, vượt 20%. Những tác động của các biện pháp thắt chặt được thể hiện rõ nét trong quý 1 năm nay. Tăng trưởng của các ngành nông nghiệp và dịch vụ chậm lại, hoạt động của lĩnh vực bất động sản và xây dựng cũng giảm mạnh.
Theo đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đang chậm, từ mức 6,1% vào quý 4 năm 2011 giảm xuống còn 4,1% vào quý 1 năm 2012. "Nền kinh tế Việt Nam đã thực sự thấm mệt do liều thuốc quá nặng này", ông Ngân nói.
Theo quan điểm của tiến sĩ Ngân, năm nay Việt Nam nên nới rộng chi tiêu ngân sách nhằm bù vào những khoản giãn, giảm thuế cho doanh nghiệp. Mục tiêu tăng trưởng GDP 2012 phải đạt từ 5,5 đến 6% để đảm bảo công ăn việc làm cho người lao động. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng phải kiên định với chính sách kiềm chế lạm phát bởi chỉ số CPI tính theo tháng đang giảm nhưng nếu tính theo năm vẫn còn ở mức cao (trên 10%).
"Phải luôn cảnh giác vì nếu để rơi vào tình trạng vừa lạm phát cao, vừa suy giảm kinh tế thì rất nguy hiểm", ông Ngân nhấn mạnh.
Ông Phạm Linh, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Phương Đông chỉ ra rằng, Ngân hàng Nhà nước cũng đã định hướng cho các tổ chức tín dụng xem xét điều chỉnh các điều kiện cho vay để hỗ trợ doanh nghiệp. Như OCB, từ đầu năm đến nay đã cắt giảm khoảng 3% lãi suất, xuống còn 17-18% một năm thay vì trên 20% trước đây. Ông Linh dự báo lãi suất chung trên thị trường sẽ giảm xuống mức 15-16% từ đầu quý III.
Theo ông Linh, Ngân hàng Nhà nước thời gian tới sẽ tiếp tục có thay đổi trong các quy định nhằm gỡ bỏ bớt áp lực cho thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán. Số doanh nghiệp bị phá sản vẫn tiếp tục tăng vì nhiều đơn vị hiện đã mất vốn do kinh doanh thua lỗ các năm qua hoặc không thu hồi được vốn bị chiếm dụng. Riêng doanh nghiệp có phương thức kinh doanh tốt và quản lý hiệu quả tài sản, chi phí (bao gồm chi phí tài chính) sẽ có cơ hội phát triển nhanh hơn vào giai đoạn cuối năm 2012.
Trước đó, báo cáo Kinh tế vĩ mô - Triển vọng thị trường Việt Nam tháng 4 của HSBC cho thấy, tăng trưởng nền kinh tế của Việt Nam sụt giảm trong quý I còn có nguyên nhân từ ngành dịch vụ. Ngành này đóng góp tới 37,7% nền kinh tế sụt giảm từ 8,7% vào quý 4 năm 2011 xuống 5% vào quý 1 (so sánh cùng kỳ). Lĩnh vực bất động sản phải gánh chịu nhiều nhất, thu hẹp 1,7% (so với 0,1% vào quý 4 năm 2011), trong khi tăng trưởng ở các lĩnh vực dịch vụ khác cũng bị giảm đáng kể.
Trong các ngành công nghiệp và xây dựng (đóng góp khoảng 40% GDP), ngành xây dựng chịu tác động của các điều kiện thắt chặt tín dụng nhiều nhất, giảm 8,3% vào Quý I. Ngoài ra, tăng trưởng của Việt Nam còn bị ảnh hưởng bởi sức cầu suy giảm của thế giới. Tăng trưởng chậm của Trung Quốc cũng như khu vực đồng tiền chung châu Âu được nhìn nhận là yếu tố ảnh hưởng tới nhu cầu về hàng hóa Việt Nam.
Thanh Lê