Thắt chặt đầu tư vốn Nhà nước vào doanh nghiệp
Bộ Tài chính đang dự thảo một loạt văn bản quy định việc đầu tư và giám sát tài chính đối với doanh nghiệp Nhà nước, trong đó có việc xác định chức năng, cơ chế hoạt động của Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn (SCIC).
> SCIC sẽ bán vốn tại 245 doanh nghiệp
> Nên thuê tổng giám đốc cho tập đoàn nhà nước
Các văn bản này bao gồm Nghị định về đầu tư vốn và quản lý tài chính đối với doanh nghiệp do Nhà nước làm chủ sở hữu, Quy chế giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động doanh nghiệp và Nghị định về chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của SCIC.
Việc đầu tư, kinh doanh vốn Nhà nước được kỳ vọng sẽ hiệu quả, chặt chẽ và minh bạch hơn. Ảnh: Hoàng Hà |
Theo Bộ Tài chính, mục đích chính của các văn bản này góp phần tăng cường hiệu quả quản lý vốn, tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn, tổng công ty, tạo hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp hoạt động bình đẳng và phù hợp với pháp luật. Riêng Nghị định về đầu tư vốn đã được Bộ Tài chính hoàn thành và trình Chính phủ sẽ nền tảng cho việc xây dựng Luật quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp trình Quốc hội trong thời gian tới.
Nội dung quan trọng của văn bản này là xác định rõ chức năng chủ sở hữu trong việc đầu tư vốn của Nhà nước vào doanh nghiệp, mục tiêu, đối tượng doanh nghiệp được Nhà nước đầu tư, việc chuyển nhượng vốn tại doanh nghiệp… Ngoài ra, Nghị định cũng sẽ quy định việc huy động, đầu tư vốn ra ngoài doanh nghiệp, phân phối lợi nhuận sau thuế, đảm bảo được mục tiêu thu hồi một phần vốn đã đầu tư vào doanh nghiệp từ lợi nhuận sau thuế.
Bên cạnh Nghị định về đầu tư, Bộ Tài chính cũng đang hoàn thiện dự thảo Quy chế giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động đối với doanh nghiệp có vốn hoặc do Nhà nước là chủ sở hữu. Quy chế được kỳ vọng sẽ đánh giá được thực trạng tài chính của doanh nghiệp, nguy cơ tiềm ẩn dẫn đến rủi ro tài chính, từ đó đưa ra cảnh báo nhằm ngăn ngừa, bảo đảm tài chính của doanh nghiệp lành mạnh, hạn chế sự đổ vỡ.
Quy chế được xây dựng thông qua việc rút kinh nghiệm từ những lỗ hổng trong công tác giám sát tài chính doanh nghiệp Nhà nước thời gian qua, nêm sẽ quy định rõ thời gian, quy trình và nội dung báo cáo giám sát cụ thể. Ngoài ra, sẽ có quy định riêng về giám sát tài chính đặc biệt đối với các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, có dấu hiệu mất vốn và trách nhiệm, nghĩa vụ cụ thể đối với đơn vị, cá nhân đại diện như hội đồng thành viên, hội đồng quản trị, ban điều hành… Quy chế dự kiến sẽ được trình Thủ tướng ban hành trong tháng 5 này.
Là đơn vị đại diện, quản lý vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp, Bộ Tài chính cũng vừa hoàn tất và trình Chính phủ dư thảo Nghị định về chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC). Đây là kết quả của việc tổng kết, đánh giá hoạt động của “siêu tổng công ty” này sau hơn 5 năm hoạt động.
Nghị định sẽ quy định rõ việc thực hiện cơ chế người đại diện vốn, đặc biệt là cơ chế bán vốn được điều chỉnh theo hướng thuận lợi hơn tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần duy trì vốn góp như: Cho phép áp dụng nhiều hình thức như khớp lệnh, đấu giá công khai, chào bán cạnh tranh, bán thỏa thuận, hạ giá khởi điểm khi bán đấu giá không thành, cho phép thực hiện đấu giá bán cả lô đối với các doanh nghiệp thuộc đối tượng bán hết vốn nhà nước ...
Về cơ chế tài chính, do hoạt động của SCIC có nhiều nét đặc thù (không có sản xuất kinh doanh trực tiếp) nên các khoản như cổ tức và lợi nhuận từ vốn góp sẽ không được tính toàn bộ vào doanh thu mà chỉ được tính một phần để bù đắp chi phí quản lý. Ngoài ra, nghị định cũng sẽ quy định nguyên tắc khoán Quỹ lương trên cơ sở với hiệu quả kinh doanh, có hình thức thưởng cho thành tích bán vốn từ lợi nhuận sau thuế (gắn với thành tích bán vốn) trong quá trình phân phối lợi nhuận.
Nhật Minh