Nhiều khu công nghiệp còn thừa chỗ. |
Bà Wanda Tseng - Phó giám đốc IMF khu vực châu Á - Thái Bình Dương trao đổi với VnExpress sáng nay như vậy, tại cuộc Hội thảo "FDI với 3 nước Đông Dương - cơ hội và thách thức" tổ chức tại Hà Nội.
Việt Nam chọn 2002 là "Năm đầu tư nước ngoài", thế nhưng kết quả 7 tháng đầu năm chưa có gì khả quan. Số vốn FDI chỉ đạt 594,5 triệu USD, giảm gần một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Điểm đáng chú ý là phân bố đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực mất cân đối nghiêm trọng. Lượng vốn tập trung chủ yếu vào các ngành dầu khí, dệt may, thực phẩm và đồ uống (chiếm 55%), trong khi nông lâm ngư nghiệp - những ngành chính phủ kêu gọi đầu tư lớn chỉ đạt 3,6%. Và cũng chỉ có rất ít lao động Việt Nam (0,3%) được tuyển dụng vào làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh - cố vấn của Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư, tình trạng suy giảm vốn đầu tư nước ngoài xuất phát từ những vấn đề còn tồn tại ở Việt Nam chứ không phải do ảnh hưởng từ các yếu tố bên ngoài. Hạn chế lớn nhất là chi phí hạ tầng ở Việt Nam cao hơn nhiều so với Trung Quốc và các nước trong khu vực. Đơn cử, cước điện thoại quốc tế gọi từ TP HCM đi Nhật Bản là 8,52 USD/3 phút đầu, gọi từ Thượng Hải chỉ 4,3 USD, phí vận chuyển ở Việt Nam cũng cao gần gấp đôi... Trong khi đó, thuế thu nhập cá nhân và thuế doanh nghiệp ở Việt Nam được xếp vào loại cao nhất khu vực, chiếm tới 50% lợi nhuận của các công ty.
Một rào cản khác là hệ thống luật pháp Việt Nam thay đổi liên tục và không thống nhất. Nhiều nhà đầu tư phàn nàn rằng, Chính phủ ban hành quy định mới nhưng các cấp địa phương lại không thực hiện đúng chủ trương. Bên cạnh đó, các thủ tục hành chính rất phức tạp. Để được thông quan tại các cảng biển, doanh nghiệp phải hoàn thành 127 loại giấy tờ, trong khi ở các nước ASEAN khác, họ chỉ cần 7 loại.
Để cải thiện môi trường đầu tư nước ngoài, bà Wanda Tseng cho rằng, Việt Nam cần hoàn thiện cơ sở hạ tầng, giảm các loại cước phí xuống ngang bằng khu vực. Đặc biệt, cần tăng cường các hoạt động giới thiệu và xúc tiến đầu tư ở nước ngoài. Hiện tại, các doanh nghiệp chỉ tìm được rất ít thông tin về Việt Nam qua Internet và một số tham tán thương mại. Ngoài ra, các tỉnh, thành phố tránh cạnh tranh không cần thiết. Chẳng hạn, Hà Nội và TP HCM có thể tập trung thu hút các ngành dịch vụ, kỹ thuật cao, tư vấn... để các địa phương khác kêu gọi đầu tư vào dệt may, da giày...
Trao đổi với VnExpress, ông Oliver Massmann - Công ty luật Baker & Mckenzie nhấn mạnh: “Hệ thống pháp luật Việt Nam cần được xem xét trong một thể thống nhất với Hiệp định thương mại Việt - Mỹ và các quy định của AFTA. Khi Việt Nam gia nhập WTO, lượng vốn đầu tư nước ngoài sẽ tăng mạnh nhưng từ nay đến thời điểm đó, các bạn sẽ phải sửa đổi 148 điều luật và quy định mà theo chúng tôi là chưa được hoàn thiện”.
Tại cuộc hội thảo, các đại diện thương mại của Campuchia và Lào đều chú trọng xem xét các vấn đề về thu hút vốn FDI được nêu ra và cho biết đất nước họ chắc chắn sẽ có những thay đổi cho phù hợp với tình hình mới.
Phong Lan