Sản xuất biến áp ở Công ty Thiết bị Đo điện (VEEC). |
Ông Trần Đình Thể, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Viglacera một trong 5 đơn vị được phép thực hiện mô hình thuê tổng giám đốc cho biết: "Đề án của chúng tôi đã trình cấp trên mấy lần, hiện vẫn chưa hoàn chỉnh".
Theo ông, để "mềm hóa", Viglacera sẽ không gọi là thuê mà là hợp đồng thí điểm giữa hội đồng quản trị và tổng giám đốc.
Còn đề án của Tổng công ty Thiết bị kỹ thuật điện (VEEC) thì đã viết đi viết lại đến lần thứ 7, Bộ Công nghiệp vẫn đang yêu cầu hoàn thiện tiếp. Vì chậm như vậy, nên hỏi dự kiến khi nào thuê được tổng giám đốc thì phần lớn các tổng công ty đều chưa thể trả lời chính xác. Duy chỉ có Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (Vinashin) là khả quan khi dự kiến trong năm nay sẽ thực hiện việc thuê tổng giám đốc.
Theo các doanh nghiệp, vướng mắc đầu tiên phải kể đến là chuyện ngân sách. Bởi muốn thuê được người giỏi thì phải trả lương cao, cao vượt nhiều so với thang bảng lương chung hiện nay.
Ông Trần Đình Thể băn khoăn: "Đầu tiên chúng tôi xây dựng mức lương của tổng giám đốc 50-70 triệu đồng/tháng, nhưng thấy không thể phá luật nên lại rút xuống còn khoảng 15 triệu". Còn theo đề án của VEEC, lương tổng giám đốc không thấp hơn 300 triệu đồng/năm.
Ngoài ra, Vinashin cũng dự kiến lương tổng giám đốc sẽ ở khoảng trên 3.000 USD/tháng. Bên cạnh lương, còn có thưởng (ví dụ VEEC đề nghị thưởng cho tổng giám đốc 2-5% lợi nhuận sau thuế vượt thêm so với năm trước). Để trả được mức lương, thưởng này, cần phải có những thay đổi trong chính sách về tiền lương.
Tuy nhiên vấn đề khiến các đơn vị băn khoăn nhất vẫn là ngay cả khi có đủ ngân sách để trả lương thì vẫn còn hàng loạt những vấn đề phải giải quyết. Chẳng hạn như, lương tổng giám đốc (thuê) và lương các phó tổng giám đốc (không thuê) sẽ tính sao để không tạo ra sự so bì. Hay lương của thành viên hội đồng quản trị (những người đứng ra thuê tổng giám đốc) chẳng lẽ lại chỉ bằng... 1/10 người được thuê. Đòi hỏi tổng giám đốc phải có tài sản thế chấp như thế nào khi anh ta quản lý hàng trăm tỷ, hàng nghìn tỷ đồng của Nhà nước...
Vướng mắc thứ hai theo các doanh nghiệp đó là tổ chức, cán bộ. Theo cơ chế của Việt Nam hiện nay, các bộ, ngành bổ nhiệm hội đồng quản trị các tổng công ty. Sau đó, hội đồng quản trị lại bổ nhiệm tổng giám đốc, kế toán trưởng, các phó tổng giám đốc, giám đốc các công ty thành viên... Bên cạnh đó, trong mọi trường hợp đều phải có ý kiến Đảng, đoàn thể, người lao động...
Nay thuê tổng giám đốc, bài toán đặt ra là muốn làm được việc, doanh nghiệp phải có bộ máy ăn ý của mình. Do vậy trong quá trình xây dựng quy chế, nhiều nơi hội đồng quản trị vẫn muốn nắm toàn bộ về tổ chức, con người.
Ông Đoàn Thế Dũng, Ủy viên Hội đồng quản trị VEEC cho biết, trong bản dự thảo đề án mới nhất của mình, tổng giám đốc có quyền giới thiệu các giám đốc thành viên, các phó tổng giám đốc tổng công ty, kế toán trưởng tổng công ty... nhưng quyền phê duyệt vẫn thuộc về hội đồng quản trị. Tổng giám đốc cũng có nghĩa vụ phải tôn trọng hoạt động của tổ chức Đảng, các tổ chức đoàn thể cùng cấp theo luật định.
Về công tác điều hành, trên danh nghĩa các đề án đều viết rằng tổng giám đốc có toàn quyền đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh của tổng công ty. Nhưng vẫn có nhiều ý kiến cho rằng có những việc không được làm, hoặc phải xin phép, như chuyện quyết định đầu tư chẳng hạn. Tổng Giám đốc điều hành các công ty thành viên như thế nào? Chỉ định ra chiến lược, kế hoạch hay trực tiếp điều chỉnh các đơn vị thành viên?
Theo giới phân tích, mọi chuyện còn phức tạp hơn khi hiện nay rất nhiều tổng công ty đang gấp rút sắp xếp lại bộ máy theo mô hình mẹ - con hoặc cổ phần hóa...
(Theo Lao Động)