Đồng thời, Bộ Y tế xem xét thu hồi phiếu tiếp nhận công bố chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm đối với 19 danh mục sản phẩm thuốc của công ty Lô Hội.
Ông Lê Xuân Đài, Chánh thanh tra Sở thương mại cho biết, mức xử phạt trên vẫn còn quá nhẹ đối với hành vi của công ty Lô Hội. Tuy nhiên, đây là mức xử phạt cao nhất dựa theo khung hình phạt của Bộ Y tế về việc lưu hành thuốc không có số đăng ký (điều 17 Nghị định 46/CP ngày 6/8/1996).
Ông Đài cũng cho biết, hình thức bán hàng này đã bị phát hiện và xử phạt như các trường hợp công ty Thiên Sư, Sinh Lợi, Nhã Hoa… Tuy nhiên, về mặt pháp lý, Việt Nam chưa hề có quy định nào cấm kinh doanh dưới hình thức truyền tiêu nên sau khi bị xử phạt, một số công ty trên vẫn tiếp tục hoạt động hoặc “thay tên đổi họ”.
Các công ty kinh doanh theo kiểu truyền tiêu đa số đều mập mờ trong việc quảng cáo những loại thực phẩm có tác dụng chữa bệnh. Tính riêng ở TP HCM, có khoảng 10 công ty bán hàng theo cách thức này với mạng lưới phân phối khoảng 100.000 người. Ông Đài nhấn mạnh: “Nếu không bị cấm, hình thức này sẽ lan rộng và người tiêu dùng sẽ khó tránh bị lừa”. Chẳng hạn trong trường hợp Công ty Lô Hội, sản phẩm đến tay người tiêu dùng có giá cao gấp 40-50 lần so với giá vốn (sau khi đã tính thuế nhập khẩu, phí vận chuyển, bốc xếp, lưu kho). Chính điều này đã kích thích người mua trước giới thiệu cho người mua sau để được hưởng hoa hồng hoặc hưởng mức chênh lệch giữa giá bán sỉ và lẻ khá cao.
Dự thảo Luật Cạnh tranh (năm 2002) có đưa điều khoản quy định như thế nào là bán hàng đa cấp hợp lý, khống chế mức hoa hồng % trên giá bán, đa cấp là đến bao nhiêu cấp, đến như thế nào thì bị cấm, thẩm quyền của cơ quan quản lý cạnh tranh khi có vụ việc tranh chấp xảy ra sẽ phân định giá nào là hợp lý, hành vi đó có bất chính hay không… Tuy nhiên cho đến nay, luật này vẫn chưa được ban hành.
Trong tọa đàm về vấn đề này cuối tháng 12/2003 tại Hà Nội, Phó chủ tịch Hội Tiêu chuẩn bảo vệ người tiêu dùng Nguyễn Gia Phan đã đề nghị việc bán hàng đa cấp cần phải bị cấm hoàn toàn vì thực chất đây là một hình thức kinh doanh bất chính.
Trên thế giới, một số nước đã ban hành những quy định cấm và hạn chế hình thức kinh doanh này như Trung Quốc, Singapore… Riêng đạo luật của Singapore quy định mức phạt tiền cao nhất là 200.000 đôla Singapore và phạt 5 năm tù giam tùy theo hình thức vi phạm.
Bùi Đương