- Gần đây, hàng xuất khẩu của Việt Nam bị một số nước điều tra để áp dụng thuế chống bán phá giá, ông có thể cho biết thêm về vấn đề này?
- Theo Hiệp định chống bán phá giá của WTO, một sản phẩm được coi là bán phá giá nếu giá xuất khẩu thấp hơn mức có thể so sánh được của sản phẩm tương tự trong nước theo các điều kiện buôn bán thông thường.
Với cách hiểu trên, nếu coi Việt Nam là nước cơ chế thị trường, nước khác có thể xem xét việc đánh thuế chống bán phá giá đối với hàng Việt Nam nếu xét thấy: Thứ nhất, giá xuất khẩu thấp hơn giá bán hàng hóa đó ở thị trường Việt Nam. Thứ hai, giá xuất khẩu thấp hơn chi phí sản xuất. Thứ ba, giá xuất khẩu sang nước đang tiến hành điều tra chống bán phá giá thấp hơn giá xuất khẩu hàng hóa đó sang một thị trường khác.
Riêng đối với trường hợp hàng nhập khẩu từ các nước không có nền kinh tế thị trường mở, nước nhập khẩu có thể lấy mức giá nước thứ ba để so sánh khi xác định xem có đánh thuế chống bán phá giá hay không.
Cho đến nay, tất cả các nước khi tiến hành điều tra áp dụng thuế chống bán phá giá đối với hàng Việt Nam đều áp dụng cách so sánh giá xuất khẩu của Việt Nam với giá xuất khẩu của một nước thứ ba. Ví dụ Colombia khi điều tra đã lấy giá gạo xuất khẩu của Thái Lan. Tương tự, Canada lấy giá tỏi xuất khẩu của Mehico. Rõ ràng, cách áp dụng như vậy không công bằng đối với hàng hóa của Việt Nam và thường dẫn đến việc hàng Việt Nam bị coi là bán phá giá.
- Có thể rút ra được những bài học kinh nghiệm gì từ những vụ kiện vừa qua?
- Với các mặt hàng hiện phải chịu thuế chống bán phá giá (mì chính, bật lửa, tỏi) đều có kim ngạch xuất khẩu không cao, cũng chưa phải là những mặt hàng xuất khẩu chiến lược như gạo, giày dép tuy bị các nước điều tra nhưng cuối cùng chưa bị đánh thuế chống bán phá giá. Đây có lẽ cũng là một lý do dẫn đến việc doanh nghiệp của ta chưa quan tâm thích đáng đến các trường hợp chống bán phá giá này.
Tuy nhiên, các nước thường nhân tiện đánh thêm thuế chống bán phá giá với hàng Việt Nam khi xem xét đánh thuế chống bán phá giá đối với một số nước khác có kim ngạch xuất khẩu lớn hơn. Ví dụ, Canada đánh thuế chống bán phá giá chủ yếu với tỏi nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời mở rộng đánh thêm hàng Việt Nam (khối lượng xuất khẩu tỏi của Việt Nam sang Canada không bằng 1/10 mức bình quân của Trung Quốc). Tương tự như vậy, Ba Lan đánh thuế chống bán phá giá đối với bật lửa Trung Quốc và Đài Loan và VN.
- Vậy chúng ta đã làm gì để đối phó với các vụ kiện này?
- Khi điều tra, cơ quan có thẩm quyền xem xét của các nước thường đưa ra những yêu cầu cung cấp thông tin tới các doanh nghiệp có liên quan để xác định cơ chế hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có tuân thủ cơ chế thị trường hay không. Đối với nhiều nước, việc cung cấp số liệu liên quan đến các vụ chống bán phá giá thường do doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp thực hiện, trường hợp cần thiết thì đề nghị Chính phủ can thiệp.
Trong trường hợp Việt Nam, các doanh nghiệp bị đánh thuế chống bán phá giá có quy mô nhỏ, ít kinh nghiệm trên thương trường quốc tế, vì vậy không có khả năng đáp ứng các yêu cầu trên. Đồng thời, các nước cũng thường xuyên yêu cầu phải chứng minh Việt Nam có nền kinh tế thị trường. Đây là đòi hỏi chỉ có Chính phủ mới có khả năng đáp ứng.
Hiện Bộ Thương mại đang tập trung nghiên cứu luật của các nước có liên quan và chuẩn bị các nội dung cần thiết để cung cấp và trả lời các nước khi họ yêu cầu trong quá trình điều tra chống bán phá giá. Nghiên cứu và sớm trình Chính phủ pháp lệnh về biện pháp chống bán phá giá. Rà soát lại, tăng cường quản lý việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam, phổ biến rộng rãi tới doanh nghiệp về vấn đề này.
STT |
Năm |
Nước |
Mặt hàng |
Kết luận cuối cùng của phía nước ngoài. |
1 | 1994 | Colombia | Gạo | Không đánh thuế vì dù có bán phá giá ở mức 9,07% nhưng không gây tổn hại cho ngành trồng lúa gạo của Colombia |
2 | 1998 | EU | Mì chính | Đánh thuế chống bán phá giá, mức 16,8% |
3 | 1998 | EU | Giày dép | Không đánh thuế vì thị phần gia tăng nhỏ so với Trung Quốc |
4 | 2000 | Ba Lan | Bật lửa | Đánh thuế chống bán phá giá, mức: 0,09% euro/chiếc. |
5 | 2001 | Canada | Tỏi | Đánh thuế chống bán phá giá, mức 1,48 đôla Canada/kg |
6 | 2002 | Canada | Đế giày | Đang điều tra |
7 | 2002 | EU | Bật lửa ga | Đang điều tra |
8 | 2002 | Mỹ | Cá da trơn | Đang chuẩn bị điều tra |
(Theo Tuổi Trẻ)