Kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh |
Dự án Nâng cao Năng lực Cạnh tranh Việt Nam do Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ tài trợ, hoạt động với mục đích giúp tăng cường năng lực cạnh tranh tầm quốc gia cho Việt Nam thông qua việc thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân trên hai phạm vi: ngành nghề và môi trường chính sách.
Ông David Ray, chuyên gia kinh tế Mỹ - Phó giám đốc dự án, phân tích, có 3 lý do để bảo vệ quan điểm trên. Thứ nhất là phương pháp chọn mẫu thông qua phỏng vấn doanh nghiệp của Diễn đàn kinh tế thế giới có thể đem đến kết quả đúng nhưng không phản ánh toàn diện năng lực cạnh tranh của VN.
Báo cáo Năng lực cạnh tranh toàn cầu 2003-2004 cho thấy VN giảm 17 bậc về năng lực cạnh tranh tăng trưởng, từ 60/102 năm 2003 xuống 77/104 năm 2004. Đồng thời chỉ số năng lực cạnh tranh doanh nghiệp giảm 23 bậc, từ 50/93 xuống 73/98. Tuy nhiên, chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu (kết hợp 2 chỉ số trên) cho thấy VN có thứ hạng khá cao, 61/104. |
Lý do thứ hai là động lực mạnh mẽ của VN trong việc cải cách quy định và thể chế hướng tới kinh tế thị trường lại chưa được thể hiện trong xếp hạng. Môi trường cho kinh tế tư nhân phát triển đã được củng cố một cách đáng kể sau khi thực hiện Luật Doanh nghiệp năm 2000, điều này được minh chứng bởi sự tăng trưởng liên tục trong tổng vốn đăng ký của khối doanh nghiệp tư nhân. Gần đây nhất là những nỗ lực khác trong việc xây dựng các định chế thị trường như ban hành luật phá sản hay luật cạnh tranh...
Lý do thứ ba liên quan đến thành tựu kinh tế của VN trong những năm gần đây. Rất ít nền kinh tế có được mức tăng trưởng GDP cao như VN. Ngân hàng Thế giới trong một dự báo gần đây cho rằng VN sẽ đạt tăng trưởng kinh tế tới 7,2% trong năm 2004 và sẽ đứng thứ 4 trong các nền kinh tế tăng trưởng nhanh của thế giới. Mức tăng trưởng GDP liên tục mang lại thu nhập cao và nhiều công việc hơn cho người dân. Như vậy, chắc chắn đây không phải là bức tranh của một nền kinh tế đang trở nên kém cạnh tranh.
Theo ông Ray, kết quả cũng tương tự nếu nhìn vào thành tựu xuất khẩu của VN. Qua các năm 1999-2003, xuất khẩu của VN ra thế giới đã tăng gấp hai lần từ khoảng 10 tỷ USD lên hơn 20 USD. Thị phần của VN trên tổng thương mại quốc tế đã tăng từ 0,2% lên 0,3%. Con số này tuy nhỏ nhưng tính trong cùng giai đoạn, tốc độ tăng trưởng thị phần của VN đã đạt tới 52% - mức cao nhất trong khu vực, vượt qua cả Trung Quốc (45%).
Nhận xét trên của các chuyên gia kinh tế cũng được phản ánh khá đúng tại cuộc điều tra 230 doanh nghiệp ở 5 thành phố lớn nhất VN về môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp VN do Phòng thương mại công nghiệp VN tiến hành. Kết quả cho thấy, các doanh nghiệp đều có mức tăng đáng kể về doanh số, đầu tư trong 3 năm qua. Tuy nhiên còn nặng về đầu tư thiếu nghiên cứu thị trường. Nhược điểm dễ thấy nhất là công nghệ chậm đổi mới, phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nhiều khiến khả năng đối phó với các cú sốc bên ngoài yếu.
Theo tiến sĩ Nguyễn Xuân Trình, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, tuy chưa phản ánh đầy đủ song cuộc điều tra của Diễn đàn kinh tế thế giới có ý nghĩa quan trọng đặc biệt với các nước đang phát triển như VN vì nó cho phép nhận diện những mặt chưa mạnh cần cải thiện. Ông Ray cũng chia sẻ quan điểm này bằng lời khuyên VN nên tập trung vào phần trả lời của những câu hỏi cụ thể do Diễn đàn đưa ra và so sánh câu trả lời đó hơn là dành quá nhiều công sức để suy nghĩ về mức độ xếp hạng tổng thể.
Phong Lan