- Thưa bà, vụ kiện chưa kết thúc, nhưng VN đã rút ra bài học gì ?
- Học được nhiều. Thứ nhất, muốn đi vào kinh tế thị trường thì phải biết luật chơi của nó; chơi với Mỹ thì phải biết luật Mỹ và phải chơi theo kiểu Mỹ. Cũng như thế với các nước khác. Vào WTO chúng ta phải biết luật chơi chung của thế giới. Đồng thời chúng ta phải có giải pháp để đối phó khi bị chơi ép. Thứ hai, phải xem chúng ta có gì chưa phù hợp để điều chỉnh cho phù hợp.
Chúng ta cứ nghĩ kinh tế thị trường là tự do hoàn toàn, mạnh ai nấy làm, không phải như vậy. Như trong nghề nuôi cá tra, cá basa vừa qua, năng lực xuất khẩu của An Giang chỉ được 60.000 tấn cá thành phẩm, nhưng người nuôi đang có trong tay khoảng 110.000 tấn và đa phần đứng ngoài các câu lạc bộ, các hội đoàn chế biến xuất khẩu là những nơi luôn gắn với thị trường.
- Tại sao VASEP ra đời mấy năm rồi mà năm ngoái vẫn để người nuôi cá tra, cá basa vượt quá nhu cầu tiêu thụ?
- Chỉ khi doanh nghiệp đụng chuyện thì mới thấy lợi ích của mình bị thiệt hại ra sao. Hai năm trước đây, VASEP bảo thống nhất giá bán, mua thì các doanh nghiệp chỉ ừ mà không thực hiện. VASEP thì không thể ép doanh nghiệp được, vì chỉ là tổ chức tự nguyện. Vừa qua, các doanh nghiệp đã thống nhất theo VASEP trong quyết định giá sàn cá tra thịt trắng là 9.500 đồng/kg, chuyện này trước đây chưa từng có.
- Nghĩa là Bộ Thuỷ sản và VASEP khuyến khích người nuôi cá hãy gia nhập các hội đoàn như AFA (Hiệp hội nghề nuôi và chế biến thủy sản An Giang)?
- Nhưng vào AFA không phải chỉ để bán cá. Kinh nghiệm chúng tôi học được từ các nước có nền kinh tế thị trường hoàn toàn tự do là hoạt động nông, ngư nghiệp phải có tổ chức, đó là các hiệp hội nghề nghiệp. Và phải cùng nhau lo sao cho sản phẩm có nhãn hiệu, có tiêu chuẩn quốc tế; cùng nhau duy trì để phát triển cái nghề cá bè truyền thống rất quý của mình.
- Theo bà, các doanh nghiệp cần làm gì để mở thêm thị trường mới?
- VASEP đang tính mở mặt hàng khác cũng từ cá tra, cá basa vào Mỹ ngoài mặt hàng philê đông lạnh mà không chịu thuế và kiện tụng. Ngoài ra, chúng tôi cũng tính chuyện mở rộng thị trường nội địa. Nhưng cái này phải có cố gắng từ hai phía. Nhà nước hỗ trợ nhưng doanh nghiệp phải tổ chức cho giỏi, nhất là mạng lưới tiêu thụ. Ví dụ, Agifish mới chỉ có 1-2 cửa hàng ở nội thị thành phố Long Xuyên hoặc ở TP HCM, Hà Nội thì làm sao đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng ven đô, nông thôn?
Thứ hai là phải hướng dẫn sử dụng và thiết kế mẫu mã phù hợp. Ví dụ người tiêu dùng trung lưu thì có tủ lạnh giữ hàng nhưng người bình dân thì chỉ muốn mua một miếng cá tra, cá basa ăn trong một bữa, doanh nghiệp cũng phải có.
Thứ ba là phải đầu tư cho quảng cáo, quảng bá thương hiệu chứ chỉ kêu gọi người Việt Nam yêu nước nên dùng cá basa, cá tra thì ai mà dùng cho?
(Theo Sài Gòn Tiếp Thị)