Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản VN (VASEP), động thái này cho thấy Hiệp hội Các chủ trại cá nheo Mỹ (CFA) đã không trung thực trong vụ kiện. Một mặt trong đơn kiện nộp cho Bộ Thương mại (DOC) và Ủy ban Hiệp thương quốc tế (USITC), họ cố tình che giấu thực tế, đưa ra các bằng chứng giả, đổ tội cho các doanh nghiệp VN bán phá giá, gây thiệt hại vật chất cho ngành nuôi cá nheo trong nước. Mặt khác, lại chứng minh với USDA rằng thiệt hại của họ là do thiên tai để xin được hưởng tiền trợ cấp.
Ngay sau khi biết tin trên, Thượng nghị sĩ bang Massachuset Edward M. Kennedy đã gửi thư yêu cầu USITC xem xét hoặc tiến hành bỏ phiếu lại để có quyết định đúng đắn về vụ kiện cá basa. Trong thư, ông cũng nhắc lại hai điểm mấu chốt đã bị bỏ qua trong quá trình xem xét vụ kiện. Thứ nhất cá basa không được coi là catfish theo luật của Mỹ nên nó không thể gây thiệt hại cho ngành nuôi các nheo Mỹ. Thứ hai, việc CFA được trợ cấp chứng tỏ những thiệt hại vật chất trong thời gian qua là do thiên tai gây ra chứ không phải do việc nhập khẩu các sản phẩm cá tra, basa giá rẻ. "Nếu ngành cá nheo chấp nhận sự trợ giúp đó, nó cũng phải chấp nhận các kết luận về nguyên nhân gây ra khó khăn về tài chính cho ngành. Điều này cũng có nghĩa là phán quyết về chống bán phá giá với cá basa cần được phủ định", Nghị sĩ Edward nói.
Cùng chung quan điểm này, Chủ tịch Công ty Infinity Seafood Andrew H. Forman đã gửi thư cho các thành viên VASEP và cơ quan thương vụ Việt Nam tại Mỹ. Ông khẳng định, khoản trợ cấp nói trên chứng tỏ CFA cố tình che giấu thông tin thực tế nhằm vừa được hưởng trợ giúp của chính phủ, vừa trục lợi từ những khoản thu của các công ty nhỏ như Infinity. Và khi lệnh áp thuế có hiệu lực, đến lượt người tiêu dùng Mỹ phải chịu mất thêm tiền.
Trong cuộc họp báo tối qua, Tổng thư ký VASEP Nguyễn Hữu Dũng cho biết, các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu và những người nuôi cá tra, basa của VN sẽ kiện lên Tòa án Thương mại Liên bang Mỹ, đề nghị xem xét lại quyết định sai trái và thiếu công bằng vừa qua. Ông khẳng định, với doanh nghiệp VN, cuộc chiến cá basa bây giờ mới bắt đầu. Bởi lệnh áp thuế của DOC sắp tới cũng chỉ là tạm thời, các mức thuế sẽ được xem xét lại sau một năm thực hiện (vào khoảng đầu tháng 8/2004) và có thể có những điều chỉnh tăng hoặc giảm.
Theo ông Dũng, ngay cả khi bị áp thuế, nếu chất lượng và giá cá basa của VN vẫn được người tiêu dùng Mỹ chấp nhận thì nó vẫn sống tốt tại thị trường này. Điều đó càng chứng minh Washington đã kết luận sai lầm về vụ kiện cá basa, dẫn đến nguy cơ tiền từ túi người tiêu dùng chảy sang hầu bao của các nhà sản xuất tại chính nước Mỹ mà thôi.
Ngọc Quang - Thanh Thủy